Naučiti proricati u grah, bez imalo pretjerivanja, veoma je zahtjevna divinacijska metoda i ko je savlada može za sebe sa sigurnošću reći da je pravi faladžija ili faletarka. Upravo zbog toga vrlo je malo osoba koje istinski vladaju ovom vještinom. Po staroj bosanskoj tradiciji u grah se gleda na više načina, a posebna pažnja se pridaje položajima zrna, prema kojima se otkrivaju mnogi zanimljivi detalji iz nečijeg života, ali i samog karaktera.
Smatra se da balkanska riječ gatanje dolazi iz sanskrta, od riječi gad (gadāmi), što znači: govoriti. U Bosni se mnogo češće, među bošnjačkim narodom, koristi pojam ogledati, što bi se moglo prevesti kao: posmatranje ili analiziranje. Ovo je adekvatan naziv pošto uvjerljivo opisuje osobu koja proriče sudbinu analizirajući položaj karata ili zrna graha. Druga popularna riječ je falanje, od koje dolazi pojam faletati ili proricati.
Kada se govori i piše o bosanskoj praksi favomancije važno je za naglasiti kako u istinsko proricanje nipošto ne spada ono površno takozvano djevojačko falanje u grah koje se sastoji od vrlo kratkih i krajnje neozbiljnih tumačenja zasnovanih na jednostavnom pravilu po kojem jedno zrno predstavlja glas ili vijest, dva zrna stope, tri radost a četiri teret. Još neozbiljnije i potpuno nakaradno je „proricanje“ po forumima kada se postiraju brojevi i po njima „tumači“ grah pa sve više liči na “čitanje brojeva” a ne analizu samih zrna.
U pravom domaćem falanju u grah zrna i redovi se tabire (tumače) na krajnje smislen i tradicionalan način poznat samo onima koji imaju dar za tu vrstu divinacije. Tom prilikom faladžija ili faletarka mogu otkriti niz zanimljivih pojedinosti od boje kose, visine, karakternih crta neke osobe do uticaja crne magije, odlaska na sud ili u bolnicu, sklapanja braka ili razvoda, operacije, sudske vijesti, mrtvačkih nosila (smrti), itd. U svom izlaganju oni mogu detaljno precizirati i vrijeme kada će se neki događaj desiti pošto pojedini falovi određuje vremenski period.
Jedno od najneobičnijih ogledanja u grah zabilježio sam kod sada rahmetli faladžinice Fatime iz Todorova (Velika Kladuša) koja je, bez imalo sumnje, bila jedna vidovita osoba, koja je sredinom osamdesetih najavila vojnu agresiju na BiH, mada joj tada niko nije vjerovao.
Kako sam uspio doznati Fatima je u mladosti bila udana u Pećigradu (Cazin), gdje je živjela nadaleko poznata faletarka zvana Turjanovca, koja ju je uputila u tajne proricanja sudbine. Nastavljajući njenu divinacijsku praksu Fatima nije gledala u grah na klasičan način nego bi 41 zrno poredala u krug te onda po samo njoj znanoj metodi povlačila zrna i proricala. Vrlo tačno, precizno i nedvosmisleno.
Kada se zrna graha poredaju u falove prvi zadatak onoga koji se sprema za proricanje jeste da pažljivo promotri sva tri reda ili linije. Prvi red kod bosanskih faletarki naziva se “čelo” ili “površina” i on može biti “otvoreni” ili “zatvoreni” fal. Naime, u prvom redu može biti samo 5 ili 9 zrna. I ovo je jedini red gdje su brojevi uvijek neparni, dok u druga dva uvijek mogu izaći samo parni brojevi. Na primjer, 122, 131, 113 su takozvani “otvoreni falovi”. Svaki fal koji ima pet zrna u sebi je dobar fal. Ukoliko u prvom redu ima devet zrna u slijedećoj formi: 414, 342 ili 441 to se naziva “zatvoreni” fal pošto svi navedeni brojevi, svaki na svoj način, predstavljaju problematične situacije. U drugom i trećem redu krije se mnogo više akcije nego u onom prvom pa tada ogledanje dobija svoju cjelovitiju sliku.
Ogledanje u grah u sebi sadrži dobar dio numerologije, ukoliko uzmemo u obzir dijeljenje zrna, brojanje, dodavanje i tako dalje. Ništa manje nije važno niti računanje koliko ima zrna u muškom i ženskom redu te u kući. Ili, koliko generalno ima zrna u sva tri reda. Sve su to bitne stavke i svaka pojedinačno ima svoje značenje. Naime, nakon redanja graha u tri reda bitno je prebrojati koliko sveukupno ima zrna. Generalno, što “padne” više zrna to bolje. Pri padanju male količine zrna situacija može biti i povoljna i nepovoljna, mada najčešće bude ovo drugo. Brojanje je posebno bitno u ljubavnom gledanju jer kada u ženskom i muškom redu ima isti broj zrna tada se kaže da je ovaj par u harmoniji, slažu se, isto misle. Dva najbolja fala, ona “visokih brojeva”, svakako su 333 – poznat kao Fatimin fal – i 444 takozvani sahibi fal. No, dok je Fatimin fal podjednako dobar „padne“ li vodoravno ili vertikalno, za sahibi fal važi pravilo da je dobar samo ukoliko „padne“ u trećem redu. Pojavi li se u drugom redu onda može za pitaoca predstavljati čak i odlazak na sud ili probleme sa zdravljem.
Kod turskog naroda jedno zrno se naziva „bir Allah“, dva zrna „fikir“, tri zrna „šukur“ a četiri zrna „kismet“. Dok fikir označava tugu i negativno razmišljanje, šukur i kismet su sretni znaci i najavljuju uspjeh, dobitak, brak i slično. Po tom sistemu ukoliko u tri reda (devet falova) ima najviše po dva zrna tada to znači da ona želja ili plan koji se želi/ima neće se ostvariti. Doslovno rečeno: od nanijetitog neće biti ništa. S druge strane, dominiraju li skupine po tri i četiri zrna onda se to naziva „kismetli šukur fal“ uz objašnjenje da su to najbolji falovi.
Ovakav položaj falova, po jedno ili dva zrna, su izrazito lošeg značenja jer donose puno patnje čovjeku, čije se loše stanje ne popravlja.
Kada se nekome pojave u redanju falovi kao na slici onda je to znak smrti, te osobe ili njoj bliske.
www.esmerovic.com
